روایتی جدید از یک سازناکوک برای بافت تاریخی یزد

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی یزدی نیوز امیرترقی نژاد در هفته نامه محلی پرگار یزد نوشته است:اگر تا چند وقت پیش این اعضای شورای شهر و برخی از مدیران شهری دولت قبل  بودند که به طور رسمی از این مخالفت سخن می گفتند ،اما طی چند روز گذشته سخنان غیر کارشناسی برخی از نمایندگان مجلس نیز وارد این عرصه نحیف اما در عین حال مهم در حوزه میراث و ابنیه های تاریخی استان یزد شده است.همچنانکه برخی ازاهالی این منطقه نیز از سر ناآگاهی هم به فعالیت های تخریبی خود در حوزه بافت تاریخی یزد مشغول بکار هستند.

دولت حسن روحانی به خوبی دریافته است تنها راه برون رفت از اقتصاد تک بعدی که همان نفت است توجه جدی به ابنیه ها و آثار تاریخی است تا در سایه آن با توجه به الطاف روابط دیپلماتیکی که از سرگرفته است بتواند حجم زیادی از گردشگران را به سمت خود جذب نماید تا در این راستا بتواند اقتصاد کشور را درآینده ای نزدیک سرو سامان جدی دهند.ولی در این میان برخی منتقدان دولت تدبیر با آگاهی از این مسئله ،وارد حوزه های غیر تخصصی خود هم  شده اند تا بتوانند با سازی ناکوک همچنان در برخی از عملکردهای دولت حسن روحانی خللی جدی وارد نمایند.

برای نمونه، محمد صالح جوکار نماینده اصولگرای مردم یزد و اشکذر در مجلس شورای اسلامی دربخشی از مصاحبه مطبوعاتی خود با خبرنگاران گفته است:" به دنبال این نیستیم که همه بافت تاریخی یزد به عنوان بافت تاریخی مطرح شود و راه را بر مردم ببندیم، بلکه باید یک سری مناطقی را مشخص کرده و در این مناطق سرمایه‌گذاری کنیم."

وی افزوده است که "متاسفانه بافت تاریخی ما دچار یک سلیقه زدگی شده و بیشترین تخریب بافت تاریخی یزد به دلیل همین عدم مدیریت مناسب است."وی با تاکید بر اینکه نامه‌ای به رئیس جمهور با امضای حدود ۹۰ نماینده مجلس در ارتباط با حفاظت از بافت تاریخی یزد آماده شده، گفت:"به دنبال این نیستیم که همه این بافت به عنوان بافت تاریخی مطرح شود و راه را بر مردم ببندیم بلکه باید یک سری مناطقی را مشخص کرده و در این مناطق سرمایه‌گذاری کنیم."

این در حالی است که بافت تاریخی شهر یزد با مساحتی در حدود ۸۰۰ هکتار را می توان گسترده ترین و اصولی ترین بافت تاریخ ایران دانست که تجربه های متفاوتی در زمینه مداخله متولیان امر در شبکه معابر را در خود جای داده است. بافت تاریخی یزد به عنوان دومین بافت خشتی دنیا و دست نخورده ترین بافت تاریخی کشور به شماره ۱۵۰۰۰ در فهرست ملی ثبت شده است.

به هر روی،این گفته  این نماینده منتقد دولت به خوبی نشان می دهد که بافت تاریخی یزد بازهم باید درآستانه تجربه جدیدی باشد،هرچند که معلوم نیست موضع سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با توجه به نامه ۹۰نماینده مجلس که دیگاهی انتقادی به بافت تاریخی یزد دارند چیست؟

 همچنین این نامه نمایندگان مجلس درحالی منتشر شده است که به گفته مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان یزد،کارکنان ثبت جهانی بعد از ماه رمضان به ایران برای رفع موانع پیمان مدیریتی بافت تاریخی به منظور ثبت جهانی یزدسفرمی کنند.

محمد مهدی شرافت می گوید:"در فرصت یک ماهه کارکنان ثبت جهانی، موانع پیمان مدیریتی بافت را رفع خواهند کرد تا در این مدت بتوانیم پرونده تکمیل شده را به سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور ارسال کنیم."

وی در خصوص ثبت بافت تاریخی یزد می افزاید:" این بافت آثار و میراث گذشتگان است و باید به دست آیندگان برسد و برای شخص خاصی نیست و با ثبت بافت منفعت یا ضرری متوجه کسی نخواهد شد لذا از همه دستگاه‌های اجرایی، مدیران و مسئولان مرتبط می‌خواهیم که برای تحقق نیازهای بافت تاریخی برای رسیدن به ثبت جهانی تلاش کنند."

این مقام مسئول می گوید:"تلاش می‌کنیم تا طرح‌های نیمه تمام حوزه گردشگری در تمام استان به پایان برسد و طرح خوش آمد به یزد در صورت ثبت جهانی این شهر، منجر به پذیرایی شایسته‌تری از گردشگران داخــلی و خــارجی در ســال‌95خواهد ‌شد."

اما با این وصف،طی چند سال گذشته فقط دوباغ پهلوانپور در مهریز و باغ دولت آباد در یزد به ثبت جهانی رسیده اند،این در حالی است که استان یزد با توجه به ظرفیت و پتانسیل های بالایی که در حوزه میراث فرهنگی دارد می تواند بیش از این خود را در سطح جهان معرفی نماید، البته این موضوع در حالی مطرح می شود که در سال۲۰۱۷نیز شهر تاریخی یزد بعنوان شهر نمونه گردشگری در میان سازمان همکاری اسلامی معرفی شده است. بدون اغراق استان یزد با وجود بیش از۵۰۰۰ اثر تاریخی و جاذبه های متنوع طبیعی و گردشگری می تواند بیش از این درلیست گردشگران خارجی قرار گیرد، اما با این پیش شرط که متولیان امر و مدیران میراث فرهنگی و گردشگری هم در معرفی این استان تاریخی تلاش دوچندانی را از خود نشان دهند.

ثبت جهانی بافت تاریخی یزد یکی از مهمترین پرونده های مهم سازمان میراث فرهنگی می باشد که در الویت جدی این سازمان قرارگرفته است چرا که پرونده ثبت جهانی بافت تاریخی این استان از میان بیش از ۱۰۰ درخواست داخل کشور انتخاب شده است.به گفته کارشناسان، این موضوع باید در سال های ۸۵ یا ۸۶ به ثبت جهانی می رسید اما متاسفانه این طرح با تغییر دولت به طور کل از گردونه خارج و روند پیگیری ها متوقف شد، و آنهم تنها با این توجیه و تصور که اگر بافت تاریخی ثبت جهانی شود، دیگر نمی توان در آن تخریب و ساخت و ساز انجام داد.با این حال بافت تاریخی یزد در فرصتی که شاید در سال آینده  به ایران داده شود، به ثبت جهانی برسد.

البته مجتبی فرهمند مدیر پایگاه میراث فرهنگی شهر تاریخی یزد می گوید:" ثبت جهانی بافت تاریخی شهر یزد، پایان یک راه یا نهایت هدف نیست، بلکه بهانه‌ای برای سامان دادن وضعیت موجود، برنامه‌ریزی برای آینده آن و انتخاب راهکارهای مناسب محافظت از آن است. از طرفی نیز تهیه پرونده ثبت جهانی و نقشه راه حفظ این بافت، مگر با مشارکت و همیاری ارگان‎‎های متولی این بافت میسر نخواهد شد."

به گفته وی،ثبت جهانی بافت تاریخی شهر یزد، ثبت یک شهر اسلامی با سبک زندگی مردمی ساده‌ زیست و خلاق است.پس بر یکا یک ماست که برای حفظ اصالت و ارزش‌های زندگی دینی‏‏‌مان به نوبه خود تلاش کنیم، نه آن که در پی تخریب و ایجاد تزلزل در پایه‌های کالبد و زندگی اسلامی‌مان برآییم.

همچنین مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان یزد با اشاره به تلاش برای ثبت جهانی بخشی از این بافت ارزشمند، خاطر نشان کرد: از مجموع ۷۵۰ هکتار بافت تاریخی یزد، بافت دوره ایلخانی به مساحت ۸۰ هکتار و ۳۰ هکتار از هسته مرکزی شهر شامل بازار و در مجموع ۱۱۰ هکتار برای ثبت جهانی آماده می‌شود.

شرافت تصریح کرد: اگر ثبت جهانی انجام شود، بر ارزش‌های این بافت افزوده نخواهد شد بلکه ثبت جهانی در واقع صحه‌ای بر ارزشمند بودن این بافت خواهد گذاشت، ضمن اینکه این اتفاق، ارزش‌های مادی و معنوی بسیاری در پی خواهد داشت.

این مسئول با بیان اینکه از جمهوری اسلامی ایران،‌ سالی یک پروژه برای ثبت جهانی معرفی می‌شود، افزود: در سفری که رئیس سازمان میراث فرهنگی به استان یزد داشت، به طور رسمی تایید شد که سال ۲۰۱۶، پرونده بافت تاریخی یزد به یونسکو ارسال شود و از آن زمان نیز تلاش‌ها آغاز شده است. شرافت تصریح کرد: در یزد با وجود این همه آثار و بنای تاریخی، تاکنون حتی یک مورد ثبت مستقل جهانی آثار نداشته‌ایم و برخی بناها و سازه‌ها زیر پوشش قالب‌های کلی ثبت جهانی شده‌اند به عنوان مثال باغ دولت‌آباد و باغ پهلوان‌پور مهریز در قالب باغ‌های ایرانی، فناوری بادگیر در قالب بادگیرهای بزرگ و مطرح ایران، چند قنات در قالب قنات‌های قدیمی ایران و … ثبت جهانی شده‌اند و این نخستین بار است که قرار است یک پرونده مستقل از استان یزد برای ثبت جهانی به یونسکو ارسال شود.

وی تاکید کرد: برای تحقق این مهم و دستیابی به هدف، باید تقسیم کار درستی در استان انجام شود و همه دستگاه‌ها به ویژه دستگاه‌هایی که در بافت تاریخی خدمات‌رسانی می‌کنند، وظایف خود را به طور ویژه و به درستی انجام دهند.

شرافت، مشارکت مردم در تحقق این امر را نیز بسیار اثرگذار دانست و افزود: اگر مشارکت مردم و نهادهای عمومی غیردولتی نظیر شهرداری‌ها نباشد، موفقیت چشمگیری حاصل نخواهد شد.