نجات جان انسان‌ها با پروژه هشدار زودتر زلزله
به گزارش یزدی نیوزانجمن زمین‌شناسی آمریکا در این‌باره چند سال پیش پروژه‌ای را آغاز کرد که توسط آن چند دقیقه قبل از لرزیدن زمین، زلزله را هشدار دهد؛ پروژه «هشدار زودتر زلزله».رابرت دگروک هماهنگ‌کننده بخش ارتباطات، آموزش این پروژه و عضو انجمن زمین‌شناسی آمریکا می‌گوید با چنین پروژه‌هایی می‌توان جان انسان‌های بسیاری را در زلزله نجات داد.
آقای دکتر دگروک، از پروژه «هشدار زودتر زلزله» به ما بگویید؟ این پروژه کی آغاز شد و الان در چه وضعیتی است؟
پروژه هشدار زودتر زلزله، برنامه‌ای از طرف انجمن زمین‌شناسی آمریکا است که در سال ۲۰۰۶ شروع شد. در این پروژه ما دنبال ساخت سنسورهایی بودیم که یک زلزله را قبل از وقوع آن هشدار دهند. در سال ۲۰۱۲ ما توانستیم برخی سنسورها را آزمایش کنیم و الان داریم از این سیستم در مکان‌هایی مثل مدارس، بیمارستان‌ها و قطارها استفاده می‌کنیم. به‌طور کلی برنامه‌ای که در سال ۲۰۰۶ شروع شد الان شکل عمومی گرفته و در حال پیشرفت است.
دانشمندان می‌گویند زلزله‌ها غیرقابل پیشبینی هستند، ولی به‌نظر می‌رسد پروژه شما دارد چنین کاری انجام می‌دهد. می‌توان اسم اقدامات شما را نوعی «پیشبینی زلزله» گذاشت؟
«هشدار زودتر زلزله»، پیشبینی زلزله نیست.
ما تا وقتی پوسته زمین نلرزد نمی‌فهمیم زلزله رخ داده است. حالا کاری که ما می‌کنیم این است که درست هنگامی که زلزله رخ داد آن را تشخیص می‌دهیم و آن را تحلیل می‌کنیم. بعد از آن اطلاعات مربوط به زلزله را به یک مرکز پردازش اطلاعات می‌فرستیم، هشداری مختص به آن زلزله را ایجاد می‌کنیم و این هشدار را پخش می‌کنیم.
برای این کار ایده اصلی ما این بود که هشدارها با سرعتی مثل سرعت امواج رادیویی بسیار سریع‌تر از سرعت امواج زلزله به مکانی که قرار است به لرزه درآید فرستاده شود.
همانطور که می‌دانید حدود ۲هفته پیش زلزله‌ای مرز ایران و عراق را لرزاند و منجر به مرگ صدها نفر شد. با توجه به فاصله مناطق زلزله زده از مرکز زلزله داشتن چنین سیستمی چقدر می‌توانست به ما در این زلزله کمک کند؟
یکی از چالش‌ها در مناطقی مثل ایران این است که کشور شما همیشه می‌لرزد و این، مشکلات زیادی را در پی دارد. به‌طور ساده می‌توان به سؤال شما به این شکل جواب داد؛ بله یک سیستم «هشدار زودتر زلزله» به نفع مردم ایران است چون ده‌ها ثانیه قبل از زلزله متوجه آن می‌شوند و در این مدت می‌توانند اقدامات مختلفی برای مراقبت از خود انجام دهند. برای مثال پناه بگیرند یا در برخی موارد که خانه ناامن است می‌توانند از خانه خارج شوند. به‌طور کلی با داشتن چنین سیستمی قطعا زندگی افراد زیادی نجات پیدا می‌کند و در این موضوع شکی نیست؛ بنابراین با توجه زلزله‌های زیاد در ایران کشور شما به چنین سیستمی نیاز دارد.
درصورتی که کشوری مشکلات اقتصادی داشته باشد، می‌تواند چنین سیستم‌هایی را راه‌اندازی کرده و مورد استفاده قرار دهد؟ هزینه‌های چنین پروژه‌ای چطور تأمین می‌شود؟
در آمریکا برای چنین سیستمی دولت، ایالت کالیفرنیا و بخش خصوصی سرمایه‌گذاری کرده‌اند. برای تأمین هزینه استفاده از چنین سیستمی روش‌های مختلفی وجود دارد و می‌توان از سرمایه‌گذاری بخش‌های دیگری هم استفاده کرد. چون یک قسمت از کسانی که روی چنین موضوعی سرمایه‌گذاری می‌کنند مردم یا افرادی هستند که نمی‌خواهند آسیب ببینند و همچنین می‌خواهند از صنایع خود مراقبت کنند.
موضوع دیگری که درباره کاهش آسیب‌پذیری زلزله وجود دارد بحث ایمنی ساختمان‌هاست. تهران و لس‌آنجلس در این رابطه بسیار شبیه هستند. چه اقداماتی در این رابطه در شهر شما انجام شده است؟
در لس‌آنجلس ما ساختمان‌های بسیار بلند و قدیمی زیادی داریم و از سویی این شهر در منطقه‌ای است که خاک بسیار نرمی دارد و قطعا با یک زلزله ۷ریشتری مرکز لس‌آنجلس به‌شدت می‌لرزد.
ولی ساختمان‌های بلندی که در این شهر ساخته شده‌اند بسیار امن هستند و چیزی که ما را نگران می‌کند ساختمان‌های کوچک‌تری هستند که بیشتر قبل از سال ۱۹۷۰ میلادی ساخته شده‌اند. کاری که ما الان می‌کنیم این است که چنین ساختمان‌هایی را شناسایی کرده و آنها را مقاوم‌سازی کنیم؛ البته برخی ساختمان‌ها را دیگر نمی‌توان مقاوم کرد و ما مجبور می‌شویم آنها را تخریب کنیم.
آقای دگروک بدون شک اگر دانشمندان قابلیت پیشبینی زلزله را داشتند، نیازی به انجام بسیاری از این اقدامات نبود. چرا وقتی یکی از ویژگی‌های اصلی علم قابل پیشبینی بودن پدیده‌هاست، پدیده‌ای مثل زلزله قابل پیشبینی نیست؟
این، سؤال بسیار خوبی است، ببینید زلزله‌ها بسیار پیچیده هستند؛ درست مثل آب و هوا. چالشی که درباره این مسائل وجود دارد این است که فاکتورهای زیادی روی آنها تأثیر می‌گذارند. البته در حوزه هواشناسی ما می‌توانیم بسیاری از این فاکتورها را اندازه بگیریم؛ با اینکه بازهم پیش‌بینی‌های هواشناسی غلط از آب در می‌آیند!
نیروهای بسیار پیچیده و زیادی زیرزمین وجود دارند و بهترین کاری که برای پیشبینی زلزله می‌توانیم انجام دهیم به‌دست‌آوردن احتمال وقوع آن در یک مدت زمان طولانی است؛ مثلا می‌گوییم به‌احتمال ۹۹ درصد تا ۳۰ سال دیگر یک زلزله ۶.۸ ریشتری منطقه‌ای خاص را می‌لرزاند، حالا اگر بخواهیم زلزله را در مدت زمان کوتاه‌تری پیشبینی کنیم میزان احتمالات به‌شدت افزایش پیدا می‌کند.
فرض کنید ما همه اطلاعات مربوط به نیروهای داخل زمین را داریم، در این صورت چطور؟ آیا می‌توانیم زلزله را پیشبینی کنیم؟
ژئوفیزیکیست‌هایی هستند که می‌گویند با داشتن اطلاعات همه نیروهای گسل‌های داخل زمین شانس بیشتری برای پیشبینی زلزله داریم؛ البته اینکه بخواهیم همه این نیروها را اندازه بگیریم بسیار سخت است. هر اقدامی که تاکنون در این رابطه انجام شده تقریبا ناموفق بوده است.
پیشبینی زلزله یک پروژه واقعا سخت است. باید اقدامات زیادی در این رابطه انجام شود. هم‌اکنون در انجمن زمین‌شناسی آمریکا داریم اطلاعات بسیار زیادی را جمع‌آوری می‌کنیم و امیدواریم روزی این اطلاعات بتواند به ساخت مدلی برای پیشبینی زلزله کمک کند.
بخش نظردهی بسته شده است..