نابسامانی، غارت اقتصادی و تشدید شکاف‌های اجتماعی؛ پیامد اشغال نظامی ایران
تحلیلگر مسائل سیاسی نابسامانی، غارت اقتصادی و تشدید شکاف‌های اجتماعی را از پیامدهای اشغال نظامی ایران دانست.
به گزارش یزدی نیوز دکتر اکبر غفوری در مصاحبه با خبرنگار فارس در یزد، با اشاره سوم شهریور سالروز اشغال نظامی ایران در سال ۱۳۲۰ به دست متفقین گفت: یکی از نعمت‌های بزرگ الهی که خداوند برای کشور ما قرار داده است موقعیت جغرافیایی ایران است که نشانگر نگین انگشتری گران‌بها است؛ لذا ایران به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین کشورهای خاورمیانه در طول تاریخ همواره اتحاد با ایران برای هریک از جناحین نبرد امتیاز ویژه‌ای به شمار می‌رفت.
وی بابیان اینکه ایران در سوم شهریور ۱۳۲۰ به اشغال نظامی قدرت‌های استعماری و چپاول گر آن زمان یعنی اتحاد جماهیر شوروی از شمال و نیروهای انگلستان از جنوب قرارگرفته است، افزود: در خصوص انگیزه واقعی اشغال ایران نکته نظرات متعددی ابرازشده است، ولی آنچه در این میان مسلم است اشغال نظامی ایران متأثر از مجموعه دلایلی است که ریشه در منافع مشترک و جداگانه سه کشور انگلستان، شوری و آمریکا دارد.
کارشناس مسائل سیاسی از عمده دلایل خاتمه دادن به سیاست بی‌طرفی ایران که در تئوری و عمل به نفع دولت‌های محور ارزیابی می‌شد، سیاست‌های غیرعقلانی رضاخان عنوان کرد و افزود: دفاع از موقعیت هندوستان و حراست از راه‌های منتهی به آن، نگرانی از افزایش نقش، جایگاه و نفوذ آلمان در بین گروه‌های ایرانی، انجام عملیات جنگی توسط نیروهای انگلیسی از طریق ایران در صورت رسیدن ارتش آلمان به مرزهای ایران همگی به سیاست‌های غیرعقلانی رضاشاه بر‌می‌گردد.
عضو هیئت علمی دانشگاه یزد، حفاظت و حراست از منابع نفتی ایران، خاتمه دادن به حضور آلمان‌ها و کارشناسان دولت‌های محور که در ارکان مختلف کشور به‌ویژه در ارتش نفوذ کرده بودند را از دیگر منافع مشترک سه کشور انگلستان، شوری و آمریکا در ایران دانست و عنوان کرد: بر اساس اسناد و شواهد، در آستانه حمله متفقین به ایران، اکثر فرماندهان ارتش ایران به‌صورت پنهانی و بعضاً آشکارا با انگلیس در ارتباط بوده و کاملاً همسو باسیاست‌های این کشور عمل می‌کردند.
استاد علوم سیاسی دانشگاه یزد با اشاره به اینکه اهمیت شهریور ۱۳۲۰ وقایع آن دوران در تاریخ سیاسی ایران غیرقابل‌انکار است، تصریح کرد: یکی از عبرت‌های تاریخ این است که اگر حکومتی دارای ماهیتی استبدادی و دیکتاتوری باشد و هیچ‌گونه مشارکت سیاسی مردم وجود نداشته باشد و این حکومت هیچ‌گونه اعتماد و اعتقادی به حضور مردم نداشته باشد، معتقدیم که با کوچک‌ترین حرکت سقوط خواهد کرد. حکومت رضاشاه از مشروعیت و مقبولیت مردمی برخوردار نبود؛ لذا به‌راحتی سقوط کرد.
وی ازجمله پیامدهای سیاسی این رویداد را محدودیت حاکمیت ملی کشور عنوان کرد و ادامه داد: حاکمیت ملی کشور دارای دو بعد داخلی و خارجی است، در بعد داخلی دولت باید بالاترین قدرت و برتری را داشته باشد، اما اشغال نظامی ایران باعث شد که نه‌تنها استقلال سیاسی ایران از بین رود؛ بلکه در بعد داخلی نیز سفرای کشورهای خارجی به‌عنوان دولتمردان واقعی عرصه سیاسی ایران قرار گیرند.
کارشناس مسائل سیاسی استقرار دولت‌های کم‌دوام و بی‌ثبات را از دیگر پیامدهای سیاسی این رویداد برشمرد و خاطرنشان کرد: پس از اشغال نظامی ایران شاهد روی کار آمدن ۱۶ دولتی هستیم که عمر متوسط هر کابینه حدوداً هفت ماه و نیم بیشتر نبود که این خود نشان‌دهنده نقش قدرت‌های اشغال گر برای روی کار آوردن دولت طرفدار خود در ایران است و گرفتن امتیازات اقتصادی متفاوت نشان‌دهنده فقدان مشروعیت و پایگاه مردمی دولت‌ها است.
عضو هیئت علمی دانشگاه یزد تأکید کرد: سیاست‌های خلع و قمع عشایر، اسکان عشایر و خلع سلاح آن‌ها، از بین بردن نظام ایلی و محو نظام عشایری و فرهنگ‌زدایی از پیامدهای اقتصادی و اجتماعی اشغال نظامی ایران توسط منافقین بود که با اشغال نظامی ایران برای مدتی این سیاست‌ها نسبت به عشایر متوقف شد.
تحلیلگر مسائل سیاسی نابسامانی، غارت اقتصادی و تشدید شکاف‌های اجتماعی که یکی از عوامل آن حضور نیروهای بیگانه در مسائل بوده است را از مهم‌ترین پیامدهای اقتصادی اشغال نظامی ایران دانست و تأکید کرد: سیاست‌های فرهنگی رضاشاه مبتنی بر فرمالیست که به معنای نفی مظاهر و تنوع از طریق همانند‌سازی تعمدی و تغییر ظواهر و حجاب و همچنین موضوع ایران گرایی افراطی و باستان‌گرایی بود متوقف شد.
وی بابیان اینکه رضاشاه به دنبال کاهش قدرت روحانیت از طریق تغییر در نظام آموزشی و قضایی کشور و همچنین کاهش تعداد نمایندگان روحانی در مجلس بود، اذعان کرد: این اهداف و سیاست‌های شوم رضاشاه تا حدودی متوقف شد؛ به‌گونه‌ای که شاهد حضور برخی روحانیون در فرهنگ، سیاست و اجتماع هستیم.
استاد علوم سیاسی دانشگاه یزد در در خصوص پیامدهای نظامی اشغال نظامی ایران نیز خاطرنشان کرد: در این برهه از زمان ارتشی که رضاخان به‌شدت به آن فخرفروشی می‌کرد و از مهم‌ترین دستاوردهای دوران خود می‌دانست؛ هیچ‌گونه مقابله‌ای با دشمن نکرد و روش حقارت را پیشه کار خود قرار داده بود؛ چراکه خود ارتشی وابسته به بیگانگان بود.
بخش نظردهی بسته شده است..