یک سالگی برجام؛ بیم‌ها و امیدها
به گزارش یزدی نیوزیک سال از دستیابی به «برنامه جامع اقدام مشترک» که به «برجام» شهره شد، گذشته است؛ برنامه‌ای که به بیش از یک دهه تنش میان ایران و غرب بر سر پرونده هسته‌ای ایران، خاتمه داد.
گرچه در این مسیر، ایران با پنج عضو دائم شورای‌امنیت سازمان ملل‌متحد و آلمان، مذاکره کرد، اما همگان می‌دانستند که این ایالات‌متحده است که در نهایت باید تصمیم بگیرد که با ایران به توافق برسد. اما باگذشت چند ماه از اجرایی شدن برجام که در ماه ژانویه و شش ماه بعد از دستیابی به آن صورت گرفت، طرف ایرانی انتقاداتی به عدم انجام دقیق تعهدات از سوی طرف غربی دارد.
در همین حال، تندروها در آمریکا نیز می‌کوشند با دخیل کردن موضوعاتی نظیر برنامه موشکی ایران و حقوق‌بشر، چوب لای چرخ اجرای برجام گذارند. در این میان یک‌سالگی برجام، فرصت مناسبی بود تا برخی از طرف‌ها درباره آنچه که ماه‌ها برای رسیدن به آن تلاش کردند، اعلام نظر کنند. گرچه دلواپسان نیز فرصت را مغتنم شمردند و لب به سخن گشودند؛ اما با لحنی متفاوت‌تر از همیشه! مخاطب آنها نیز این‌بار تغییر کرده بود!
چالش ظریف و کری!
شاید نخستین پیام‌ها را دو مرد نخست مذاکرات هسته‌ای، یعنی محمدجواد ظریف، وزیرخارجه ایران و همتای آمریکایی او، جان‌کری، منتشر کردند. ظریف در حساب توئیتری خود در پیامی به انتقاد از روند اجرای برجام پرداخت. وزیرخارجه کشورمان نوشت:«توافق هسته‌ای پیروزی دیپلماسی بر زور بود. هنوز هم همان انتخاب روشن پیش روی ایالات‌متحده است.
یادآور می‌شوم که روش‌های قدیمی همان شکست‌های قدیمی را به بار می‌آورد. تا زمانی که رجزخوانی‌های کوته‌بینانه، اجرای کم‌رمق تعهدات و شعارهای نخ‌نما ارجح باشند، امکان پیشرفت در ابهام خواهد بود. احترام متقابل و اجرای تعهدات برجامی برای اطمینان از رسیدن به مزایای معهود، افق‌های جدید خواهد گشود.» از طرف دیگر، جان‌کری، وزیر امورخارجه ایالات‌متحده، در توئیتر خود نوشت: «توافق هسته‌ای ایران یک‌سال پیش در چنین روزی به دست آمد. تعهد به دیپلماسی جهان را امن‌تر کرد.»
پایبندی ایران، تعهد جهان!
باراک‌اوباما، رئیس‌جمهور ایالات‌متحده آمریکا نیز در سالگرد برجام، بیانیه‌ای منتشر کرد. اوباما با اشاره به اینکه هنوز اختلافات جدی میان آمریکا و ایران باقیمانده تاکید کرد: برجام جهان را امن‌تر کرده است. اوباما گفت: هم‌اکنون آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای تضمین می‌کند که ایران در راستای تعهدات خود در برجام گام برداشته است. وی در ادامه مدعی شد: هم‌اکنون تمامی مسیرهای ایران برای حرکت به سمت ساخت سلاح هسته‌ای مسدود شده است و گریز هسته‌ای ایران از دو تا سه ماه به یک سال افزایش‌یافته است.
ما و متحدانمان تعهدات را در راستای لغو تحریم‌های هسته‌ای انجام داده و تا زمانی که ایران به توافق پایبند بماند، ما نیز به برجام متعهد خواهیم ماند. اوباما اظهار کرد: برجام، نشان می‌دهد که دیپلماسی اصولی چه دستاوردهایی دارد و چگونه تعهدات پایدار برای جلوگیری از گسترش سلاح‌های هسته‌ای ایجاد شود.
تاسیس دفتر اتحادیه اروپا در تهران
مسئولیت سیاست‌خارجی اتحادیه‌اروپا نیز از قافله صدور پیام و بیانیه جا نماند. فدریکا موگرینی در این بیانیه نوشت: یک سال پس از تصویب توافق تاریخی درباره برنامه هسته‌ای ایران که در وین بر سر آن انجام شد، اتحادیه‌اروپا خرسند است تا اعلام کند که برنامه‌جامع‌اقدام‌مشترک در حال اجراشدن است. این موضوع نشان می‌دهدکه با اراده سیاسی، پشتکار و دیپلماسی چندجانبه می‌توان به راه‌حل‌های عملی برای مشکلات بسیار دشوار دست‌یافت.
موگرینی افزود: اتحادیه اروپا و کشورهای عضو آن بر ضرورت تبعیت کامل ایران از تمامی تعهداتش تحت برجام و ادامه همکاری کامل و به‌موقع با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکید می‌کند. این کشورها همچنین از ایران می‌خواهند تا از فعالیت‌هایی که در تضاد با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای‌امنیت سازمان‌ملل هستند، خودداری کند. در ادامه این بیانیه آمده است: اتحادیه‌اروپا تاکید می‌کند که شفاف‌سازی درباره رفع تحریم‌ها برای دادن مجوز تعامل دوباره بانک‌ها و شرکت‌های تجاری اروپایی در ایران مهم است. در این راستا این اقدام راهنمایی جامعی را که در چهارچوب تحریم‌های لغو شده و آن دسته از تحریم‌های باقیمانده فراهم‌شده بود را ارائه می‌کند. اتحادیه‌اروپا متعهد می‌شود تا فعالانه به تعامل با بخش خصوصی ادامه دهد و همه طرف‌های برجام را تشویق می‌کند تا به تلاش‌های امدادی خود در این راستا ادامه دهند.
برای اینکه ایران به طور کامل از مزایای لغو تحریم‌ها بهره‌مند شود لازم است که این کشور بر مشکلات مرتبط بر سیاستگذاری اقتصادی و مالی، شرایط اقتصادی و قواعد قانونی فائق آید. او خاطرنشان کرد: اتحادیه‌اروپا و کشورهای عضو آن آماده هستند که در این حوزه و نیز برای تامین کمک‌های فنی شامل تبعیت از شروط FATF و بررسی استفاده از اعتبار صادرات به‌منظور تسهیل تجارت، برنامه مالی و سرمایه‌گذاری با ایران همکاری کنند.
موگرینی افزود: اتحادیه‌اروپا از استراتژی تعامل تدریجی که دراین حوزه جامع است و نیز درجایی که منافع مشترک وجود دارد گروهی است و درزمانی که اختلافی وجود دارد، حیاتی است و در عمل نیز سودمند است، حمایت می‌کند. به عنوان بخشی از این جریان، اتحادیه‌اروپا قصد دارد تا یک دفتر نمایندگی اتحادیه اروپا را در ایران افتتاح کند.
دلواپسان آمریکایی، درصدد تخریب برجام!
مقامات سیاسی ایران، آمریکا و اتحادیه‌اروپا درحالی در سالگرد دستیابی به برجام، بیانیه منتشر می‌کنند که دلواپسان آمریکایی در کنگره این کشور، می‌کوشند تا مسیر برجام را با دست اندازهای متعدد، ناهموار کنند. تصویب سه طرح ممنوعیت خرید آب‌سنگین ایران توسط آمریکا، تحریم ایران به بهانه آزمایش‌های موشکی، حمایت از تروریسم و نقض حقوق بشر و عدم دسترسی ایران به‌نظام مالی آمریکا در کنگره، اسباب نگرانی شده است.
گرچه دولت اوباما بارها به کنگره کشورش هشدار داده که هرگونه مصوبه‌ای را که در مسیر اجرای برجام اخلال ایجاد کند، وتو خواهد کرد اما دلواپسان در ایران به این موضوع واکنش نشان دادند. سخنگوی کمیسیون امنیت‌ملی و سیاست‌خارجی مجلس با اشاره به مصوبه مجلس‌نمایندگان آمریکا، مبنی بر تصویب منع خرید آب‌سنگین از اراک گفت: خرید آب‌سنگین از ایران در متن توافق برجام است، ازاین‌رو اوباما باید با ایستادگی در مقابل مجلس‌نمایندگان نشان دهد که مسئولیت این توافق بین‌المللی را پذیرفته است.
وی تاکید کرد: اگر این مصوبه در مجلس‌سنا رای آورد و به عنوان مصوبه کنگره محسوب شد، قطعا اوباما باید قاطعانه این مصوبه را وتو کند. از سوی دیگر، نایب‌رئیس کمیسیون امنیت‌ملی و سیاست‌خارجی مجلس تاکید کرد: دولت آمریکا به عنوان یکی از امضاکنندگان توافق بین‌المللی برجام باید به اجرای آن متعهد باشد و در صورت تصویب نهایی مجلس‌سنا درباره منع خرید آب‌سنگین از ایران باید این مصوبه را وتو کند. وی تاکید کرد: اگر آقای اوباما این طرح و این مصوبه را وتو نکند، این حق برای ایران محفوظ است که از ابزارهای خود مندرج در توافق‌نامه علیه آمریکا اقدام کند. البته این رویکرد آمریکا نیز نشان‌دهنده نقص تعهداتش برای تمام دنیاست.
آرمان
بخش نظردهی بسته شده است..