تخریب باغ‌‌ها و بافت تاریخی بکر شاهدیه

به گزارش یزدی نیوز «شاهدیه» شهری چسبیده به شهر یزد با ۱۲ هزار نفر جمعیت است و از ظرفیت‎‎های منحصر به فردی به لحاظ داشتن باغ‎‎های دست نخورده و بافت تاریخی برخوردار است اما با وجود این ظرفیت‌‌ها از سوی مسئولان مورد غفلت قرار گرفته است. شاهدیه از ۳ بخش «ابرندآباد»، «گردفرامرز» و «نصرت‌آباد» تشکیل شده است. «ابرندآباد» بزرگ‌ترین این بخش‎‎ها و مرکز شاهدیه محسوب می‎‎شود.
قدمت «ابرند آباد» به دوره ساسانیان بازمی‌گردد ولی ساکنان این محله همچنان از آسفالت فرسوده و معابر نامناسب آن شاکی هستند.
هر چند ابرندآباد کوچک است ولی وجود باغ‎های آباد این محله که می‌تواند به عنوان یک جاذبه توریستی مطرح شود، موید این واقعیت است که با وجود اقلیم خشک و کم آب یزد، ساکنان آن چه همت و تلاشی برای ایجاد فضای سبز و این باغ‎‎های زیبا داشته‎‎اند.
بافت تاریخی این بخش از شاهدیه دارای قدمت زیادی است ولی بی‎‎اطلاعی ساکنان آن از گرانبها بودن این میراث، بسیاری از این میراث گذشتگان را در معرض تخریب قرار داده ‌است به نحوی که مردم محلی به صورت کاملاً خودجوش اقدام به تخریب قسمتی از این محله تاریخی کرده‌اند تا به جای آن خیابانی به نام «مسجد جامع» ایجاد کنند. شغل اصلی مردم شاهدیه، کشاورزی است ولی قدیمی‎‎های یزد عنوان می‎‎کنند که شغل بیشتر مردم شاهدیه تولید پارچه و روفروشی بوده است.

خواسته‎‎های ساکنان محله
مرمت آسفالت‎‎های  فرسوده به قدمت ابرندآباد
یکی از ساکنان بخش ابرندآباد شاهدیه می‌گوید: آسفالت‎‎های معابر و خیابان‌‌های ابرندآباد دچار فرسودگی زیادی شده است و شهرداری تنها اندکی از این معابر را روکش کرده و در خصوص مابقی هنوز اقدامی نکرده است. «سکینه میرشمسی» از خاکی بودن برخی معابر و کوچه‌‌ها و همچنین کمبود روشنایی آنها نیز گله می‎‎کند و ادامه می‎‎دهد: البته ساکنان نیز بارها در این خصوص به شهرداری درخواست داده‌‌اند اما متاسفانه اقدامی در این رابطه انجام نشده است و فعالیت‌ها در این حوزه بسیار اندک بوده و مشکل هنوز پابرجاست.

 رنجش اهالی از آلایندگی واحدهای صنعتی
یک از اهالی گردفرامرز هم می‌گوید: ساکنان این بخش سال‎‎هاست که از وجود واحدهای صنعتی آلاینده شاکی هستند ولی متاسفانه با وجود مشهود بودن این آلودگی‎‎ها، مسئولان برای انتقال صنایع آلاینده‎ای مانند کارخانه ذوب فلزات تلاش لازم را انجام نمی‌‌دهند. «علی زارع» با اشاره به نبود مرکز بهداشت در این منطقه، ادامه می‎‎دهد: نبود نمایندگی اداره‌ها نیز اهالی را مجبور می‎‎کند که برای کوچک‌ترین خواسته به مرکز استان مراجعه کنند.

 تلاش‌‌های بی‎‎نتیجه برای حفظ اصالت بافت
یکی از فرهنگیان ساکن در شاهدیه نیز قدمت و وجود میراث گران‌بها در بخش‎‎های مختلف این شهر را یادآور می‎‎شود  از ناآگاهی مردم از ارزش این بافت تاریخی و غفلت مسئولان در این باره گلایه دارد. «سیداکبر مقیمی» اضافه می‎‎کند: بعضی ساکنان به دلایلی مانند سودجویی‌‌های اقتصادی، اقدام به اجاره دادن خانه‌‌های تاریخی به افراد غیر بومی می‎‎کنند و خواسته یا ناخواسته، این بناها را در معرض نابودی قرار می‌‌دهند. به گفته وی، کمبود امکانات شهری از یک سو و بی‌توجهی مسئولان از سوی دیگر باعث شده که ساکنان اصلی بعضی از محله‌‌های قدیمی مهاجرت کنند، در حالی که این محله‌‌ها در روزگاری نه‌چندان دور برای خود رونقی داشته‌اند. مقیمی از درخواست‎‎های مردم برای مرمت و بازسازی خانه‌‌ها قدیمی بافت تاریخی خبر می‎‎دهد و می‎‎گوید: اهالی اصلی برای جلوگیری از افزایش تخریب‌‌ها و حفظ اصالت بافت تاریخی شهر تلاش‎‎های زیادی کردند اما این تلاش‌ها ثمربخش نبوده است.

 تبدیل مرکز بهداشت گردفرامرز به پارکینگ
یک بانوی میانسال ساکن گردفرامرز هم اظهار می‎‎کند: متاسفانه مرکز بهداشتی‌ای که در نزدیکی گلزار شهدای شاهدیه قرار داشت و نیازهای بهداشتی تعداد زیادی از اهالی به ویژه سالمندان را رفع می‎‎کرد از حدود یک سال پیش تعطیل شده است. «اقدس‌السادات سالارپور» می‌افزاید: این مرکز بهداشت برای ساکنان گردفرامرز بسیار مفید بود اما گفته می‌‌شود که قرار است این مرکز تخریب و به پارکینگ تبدیل شود. وی می‌افزاید: متاسفانه برخی مناطق این محله به دلیل مورد رسیدگی قرار نگرفتن، هنوز مانند روستا باقی مانده‌‌اند به نحوی که آسفالت برخی معابر آن بسیار فرسوده است یا راه‌ها خاکی هستند. به‌گفته وی تعداد زمین‎‎های رها شده و بی‌استفاده در این منطقه بسیار زیاد است و زمینه‎‎ساز بسیاری از آسیب‎‎هاست که شهرداری باید برای حصارکشی آنها یا تملک آنها برای رفع نیازهای اهالی اقدام کند. سالارپور همچنین از هراس اهالی از سگ‎‎های ولگرد در این اراضی و رنجشی که برای ساکنان پدید آمده است خبر می‎‎دهد و از مسئولان می‎‎خواهد که به جمع‎‎آوری این سگ‎‎ها اقدام کنند.

 مغفول ماندن ظرفیت‎‎های گردشگری
یکی دیگر از شهروندان شاهدیه نیز می‌گوید: در بخش گردفرامرز و ابرندآباد، قلعه‎‎ها و باغ‌‌های سرسبزی وجود دارد که می‌تواند در صورت مرمت و بهسازی برای تفریح خانواده‎‎ها و رشد گردشگری بسیار مفید واقع شود. «محمدامین توکلی» عنوان می‎‎کند: یکی از مشکلات یزد کمبود فضای سبز است ولی شهرداری و دیگر ارگان‎‎های دولتی مربوطه می‎‎توانند با رسیدگی به این باغ‎‎ها از این ظرفیت‎ها برای تفریح و پویایی شهر بهره‌برداری کنند. وی از غفلت میراث فرهنگی نیز درباره این آثار باستانی واقع در محله‌های مختلف شاهدیه گلایه می‎‎کند و معتقد است که از این ظرفیت‎‎ها می‎‎توان برای توسعه گردشگری بهره‌ ‌برد.

پاسخ مسئولان
اختصاص ۱/۵میلیارد ریال به مرمت بافت تاریخی شاهدیه
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری استان با اشاره به ظرفیت‎‎های خوب میراث فرهنگی و گردشگری این شهر، می‌گوید: این اداره کل از سال گذشته طرح‎‎های مختلف را با مشارکت شهرداری شاهدیه اجرایی کرده و بیش از ۱/۵میلیارد ریال را برای مرمت و بازسازی بافت تاریخی شاهدیه اختصاص داده است. «محسن ذاکری‌نیا» می‌افزاید: براساس تفاهم‎‎نامه همکاری میراث فرهنگی و شهرداری شاهدیه، بافت تاریخی و آثار تاریخی بخش‎‎های گردفرامرز و ابرندآباد مرمت و بازسازی خواهد شد و این احتمال نیز وجود دارد که اعتبار مذکور مضاعف شود. به گفته این مسئول، برای سال آینده هم برنامه‎‎های خوبی در دستور کار است ولی بهره‌برداری از ظرفیت خوب گردشگری این منطقه، نیازمند همکاری مردم و مسئولان شهرداری است. ذاکری‌نیا ادامه می‌دهد: به شهرداری شاهدیه توصیه کردیم که با معرفی خانه‎‎های تاریخی و شاخص این شهر به میراث فرهنگی، زمینه مرمت آنها را به طور مشارکتی با همکاری مالکان مهیا سازد. معاون میراث فرهنگی استان عنوان می‎‎کند: خوشبختانه اهمیت بافت شاهدیه برای اهالی آن اثبات شده است و در سال‎‎های اخیر نیز مردم ستقبال بیشتری از خانه‎‎های قدیمی می‌کنند و با کمک شورای شهر شاهدیه، حرکت‎‎های خوبی در این باره انجام شده است. وی در این مورد اضافه می‎‎کند: به تازگی نیز شورای شهر شاهدیه برای توجیه کردن مردم در خصوص گرانبها بودن این بافت تاریخی، نمایشگاه معرفی جاذبه‎‎های تاریخی را دایر کرد. ذاکری‎نیا با اشاره به وجود باغ‎‎های زیبا و دست نخورده شاهدیه، اظهار می‎‎کند: باغ‎‎های زیبایی در این منطقه وجود دارد که با محله‎‎های تاریخی آن پیوند خورده و مجموعه کار و زندگی توامان در شاهدیه باعث ایجاد نوعی جاذبه منحصر به فرد در این شهر شده است که در صورت حمایت می‌تواند شاهدیه را به قطب مهم گردشگری در استان مبدل سازد.

باغ‎‎های شاهدیه ریه‎‎های شهر یزد
شهردار شاهدیه می‌گوید: مردم شاهدیه در کنار جاذبه‌های تاریخی و معماری سنتی به ایجاد باغ‎‎های زیبا اقدام کرده‎‎اند که می‌توان آنها را به نوعی ریه‎‎های شهر یزد نامید که با وجود خشکسالی‎‎ها برای یزد بسیار ثمربخش بوده است. «محمدجواد ابوالحسینی» اضافه می‎‎کند: با وجود همجواری شاهدیه و مرکز استان، این منطقه از توسعه‎‎یافتگی بسیار کمی برخوردار است ولی امیدواریم این روند با برنامه‌ریزی مسئولان اصلاح شود. به گفته‌‌ وی، به تازگی شهرداری با میراث فرهنگی تفاهم‎‎نامه‌‌ای در زمینه مراقبت از میراث و بافت تاریخی و همچنین توجه به بخش گردشگری منعقد کرده است. وی ادامه می‌دهد: مشکل آلایندگی‌های صنعتی از جمله ذوب فلزات، فاضلاب شهری و تخریب بعضی از بافت تاریخی، از معضلات امروز شاهدیه است.

ایجاد پارکی سنتی در کنار قلعه گردفرامرز
به گزارش همشهری یزد،مسئول عمران شهرداری شاهدیه می‌گوید: جمع کردن سگ‎‎های ولگرد در حیطه وظایف شهرداری نیست و عمده فعالیت‎های این حوزه مربوط به فضای سبز، کف سازی معابر و خدمات شهری است. «جمال بیکس» عنوان می‌‌کند: حوزه عمران شهرداری با اولویت‎‎بندی معابر در حال کف‎‎سازی، زیرسازی و بدنه‌‌سازی معابر شاهدیه است و با توجه به ظرفیت اعتبارات در این باره فعالیت می‌کند. وی ادامه می‌دهد: امسال ۲ طرح مهم را در دست اقدام داریم که یکی از آنها پارک گل‎‎گشت در شهرک ابوالفضل(ع) است که به تازگی مورد بهره‎‎برداری قرار گرفته و با وجود وسعت کوچک از فضای سبز و وسایل بازی در حد استاندارد برخوردار است. این مسئول، دومین طرح در حال اجرا را ایجاد پارکی با ساختاری سنتی با مشارکت میراث فرهنگی در کنار قلعه گردفرامرز ذکر می کند که به خاطر نزدیکی به این قلعه تاریخی، فضای تفریحی زیبایی را در آینده رقم خواهد زد.  وی شاهدیه را شهری منحصر به فرد و بکر هم از لحاظ تاریخی و هم از لحاظ فضای سبز می‎‎داند که کمتر مورد توجه قرار گرفته است ولی در آینده نزدیک با مساعدت مسئولان میراث فرهنگی به شهری توریستی تبدیل خواهد شد. مسئول عمران شهرداری شاهدیه معتقد است که با نگاه به تک بناهای تاریخی و باغ‎‎های زیبای شاهدیه، این شهر در بخش گردشگری می‌تواند برای استان مفید باشد، بنابراین احیای قلعه‎‎ها و کاروانسراهای آن در دستور کار است.