داغ سالک برتن یزدیها

به گزارش یزدی نیوزبه نظر می‌رسد تا زمانی که منابع انتشار بیماری یعنی قنات‌های متروکه و چاه‌های روباز در شهرها وجود دارند، قطعا این مبارزات راه به جایی نخواهد برد. کنترل منابع انتشار بیماری به موضوعی حل نشده در بین دستگاه‌های استان تبدیل شده است؛ چرا که هر یک، دیگری را متولی مدیریت قنات‌های متروکه و چاه‌های روباز می‌دانند و در این میان، پشه سالک به راحتی جولان می‌دهد و قربانی می‌گیرد.

ضرورت همکاری بین‌بخشی برای کنترل سالک
کارشناس مسئول بیماری‌های واگیردار مرکز بهداشت استان افزایش آمار ابتلا به بیماری سالک را تایید می‌کند و می‌افزاید: این آمار هنوز نگران‌کننده نیست؛ چرا که دستگاه‌های استان با همکاری دیگر در تلاش برای کنترل بیماری هستند. «سیدعلیرضا پورمازار» با بیان این‌که سال گذشته ۳۵۴ مبتلا به بیماری سالک در استان شناسایی شده‌اند، اظهار می‌کند: با توجه به این‌که علائم ابتلا به بیماری سالک در نیمه دوم سال بروز می‌کند، هنوز آمار ابتلایان سال جاری قابل ارائه نیست؛ اما می‌توان گفت که نسبت به سال گذشته، روند افزایشی داشته است.
وی ادامه می‌دهد: با شروع فصل گرم و از ابتدای بهار، فعالیت پشه خاکی و جوندگان به عنوان عامل انتشار بیماری سالک به ترتیب در مناطق شهری و روستایی آغاز می‌شود؛ اما علائم بیماری در پاییز و زمستان بروز می‌کند.
پورمازار دوره کمون این بیماری را ۲‌تا‌6‌ماه اعلام می‌کند و می‌افزاید: علائم این بیماری بروز خشکی و قرمزی در ناحیه گزش و بروز تاول و سپس تبدیل شدن محل گزش به زخم بدشکلی است که معمولا بزرگ می‌شود. وی می‌افزاید: این زخم بعد از ۶ ماه تا یکسال بهبود می‌یابد ولی جای زخم همواره باقی می‌ماند. کارشناس مسئول بیماری‌های واگیردار مرکز بهداشت استان منشا انتشار پشه سالک شهری را زمین‌های مخروبه و قدیمی، آب انبارها، دهانه چاه‌ها و قنات‌های متروکه، محل تخلیه نخاله‌های ساختمانی و زباله‌ها و خانه‌های مخروبه عنوان می‌کند. وی با تاکید بر این‌که بافت قدیم شهر یزد کانون انتشار سالک شهری است، ادامه می‌دهد: مبارزه با سالک شهری نیازمند همکاری بین‌بخشی است و نمی‌توان تنها با سم شیوع این بیماری را کنترل کرد. پورمازار توضیح می‌دهد: اثرات ابقای سم در جامعه زیان‌آور است و حتی باعث مقاومت حشره نیز می‌شود؛ از این رو باید شرایط رشد پشه خاکی را از بین ببریم. کارشناس مسئول بیماری‌های واگیردار مرکز بهداشت استان منشا انتشار سالک روستایی را جوندگان معرفی می‌کند و از ورود مرکز بهداشت استان برای کنترل این بیماری با جونده کشی خبر می‌دهد. «سیدعلیرضا پورمازار» با بیان این‌که سالک روستایی در شهرستا‌ن‌های خاتم، بافق، اردکان و ابرکوه شیوع بیشتری دارد، ادامه می‌دهد: ناقل سالک روستایی نوعی پشه است که دوره درمان محل گزش آن به مراتب کوتاه‌تر از سالک شهری است. به گفته وی، مخزن سالک روستایی جوندگان هستند که پشه با نیش زدن به جوندگان، ناقل بیماری می‌شود. این کارشناس اقدامات مرکز بهداشت استان برای کنترل سالک روستایی را جونده کشی و مبارزه با موش صحرایی بیان می‌کند.

اعتبار و اجازه‌ای برای ورود نداریم
معاون حفاظت شرکت آب منطقه‌ای استان مسئولیت مسدود کردن قنات‌ها و چاه‌های متروکه را به عهده سازمان حفاظت محیط زیست می‌داند و می‌افزاید: شرکت آب منطقه‌ای، اعتبار و اجازه ورود به این مبحث را ندارد.«طباطبایی» اظهار می‌کند: البته اگر درخواستی مبنی بر بررسی منابع آبی متروکه به این شرکت ارجاع شود، بررسی و نتیجه برای اقدامات مناسب به مراجع مربوطه اعلام می‌شود. وی با تاکید بر این‌که چاه‌ها هیچ نقشی در انتشار بیماری سالک ندارند، تاکید می‌کند: مهم‌ترین مشکل متوجه قنات‌هایی است که به دلیل رها شدن فاضلاب منشا آلودگی و انتشار پشه سالک شده‌اند.

انتظارات خارج از توان از اداره کل حفاظت محیط زیست استان
معاون منابع انسانی اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان، متولیان منابع آبی از جمله قنات‌ها و چاه‌ها را در این‌باره مسئول می‌داند و می‌افزاید: اگر در این باره مطالبه‌ای از سازمان حفاظت محیط زیست مطرح است بهتر است که از نمایندگان این سازمان دعوت به عمل آید و موارد مطرح شوند. «محمدرضا کوچک‌زاده» اظهار می‌کند: متاسفانه بیش از حد توان اداره کل حفاظت محیط زیست استان، از این سازمان و نیروهای محدود آن انتظار وجود دارد.

نظارتی بودن این دستگاه
رئیس اداره آزمایشگاه‌های اداره کل حفاظت محیط زیست استان هم عقیده دارد: سازمان جهاد کشاورزی، متولی اصلی نگهداری از منابع آبی از جمله قنوات است. «مژگان رضوانفر» می‌افزاید: اداره کل حفاظت محیط زیست استان یک ارگان نظارتی است و کارشناسان دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی نیز متولی تشخیص منابع و کانون‌های آلوده هستند اما اعتبار برای نگهداری و حفاظت از منابع آبی در اختیار سازمان جهاد کشاورزی است.

بروز مشکل در فاضلاب‌های خانگی
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان یزد هم می‌گوید: متولی اصلی قنات‌ها، شاربین یعنی بهره برداران آنها و شرکت آب منطقه‌ای هستند. «حاتمی» می‌افزاید: سازمان جهاد کشاورزی براساس ابلاغ اعتبارات، هر ساله اعتباری را برای حفاظت و نگهداری از قنات‌ها در اختیار شاربین قرار می‌دهد اما این موضوع متوجه قنات زارچ نیست.
وی با بیان این‌که قنات زارچ، تنها قناتی است که از زیر بافت تاریخی یزد عبور می‌کند، ادامه می‌دهد: چند سالی است که اداره کل میراث فرهنگی استان مسئولیت این قنات را بر عهده گرفته است و جهاد کشاورزی هیچ دخل و تصرفی در آن ندارد. این مسئول اظهار می‌کند: اما باید توجه کرد که این قنات از گذشته وجود داشت و می‌شد ازطریق برخورد با ساخت و سازهایی که در حریم آن اتفاق افتاده و فاضلاب‌هایی که به سمت آن سرازیر شده است، جلوی بروز این وضعیت را گرفت.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان یزد می‌گوید: روزگاری آب در این قنات جریان داشت اما اکنون هدایت آب‌های سطحی به سمت آن در شرایطی که آبی در قنات جریان ندارد، آن را به منشا آلودگی و انتشار بیماری تبدیل کرده است. وی اضافه می‌کند: سازمان جهاد کشاورزی در قبال قنات‌های جاری مسئولیت دارد، به طوری که از ۱۰۰‌قنات موجود در استان، نیمی از آنها جاری نیستند و اگر اعتباری برای حفاظت از آنها هزینه شود، از کیسه بیت المال رفته است. حاتمی با اعلام آمادگی با مرکز بهداشت استان برای کنترل بیماری سالک در مسیر قنات می‌گوید: نگاه این سازمان خصمانه است اما متاسفانه در این باره نه وظیفه داریم و نه اعتبار!

همشهری