تلاش برای برندسازی سوغاتی سنتی اردکان

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی اخبار یزدی ها( یزدی نیوز) کمتر کسی است که از مرکز جغرافیایی ایران گذر کرده باشد و از سوغات شیرین یزدی نچشیده باشد. در این میان هر چند "قطاب"، "لوز" و "پشمک" از شیرینجات معروف یزد هستند اما در کنار آنها، "حلوار ارده" نیز از سوغات اختصاصی یکی از شهرستان‌های استان یعنی اردکان است؛ شهرستانی که دروازه‌ی شمالی این استان کویری به شمار می‌آید.

ارده، روغن ارده و روغن کنجد، حلوا ارده و انواع شیرینی‌های کنجدی از جمله مشتقات با ارزش غذایی بالای دانه‌های گیاهی کنجد هستند که در بیش از ۱۶۰ واحد صنعتی و سنتی شهرستان اردکان تولید می‌شوند.

این در حالی است که صنعت تولیدات محصولات کنجدی از پیشنه‌ی دیرینی در شهرستان اردکان برخوردار است و برخی کارشناسان از آن به عنوان قطب تولید محصولات کنجدی کشور نیز یاد می‌کنند.

پیشینه‌ی تاریخی صنعت حلوا ‌ارده

"نادر پیری اردکانی" از پژوهشگران استان یزد در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) – منطقه یزد، در خصوص پیشینه تاریخی محصول حلوا ارده در شهرستان اردکان، می‌گوید: بر اساس اسناد تاریخی پس از آن که حلوا ارده توسط شیخ بهایی برای سربازان جنگجو ساخته شد، دقیقاً مشخص نیست که چه کسانی این صنعت را به اردکان منتقل کردند، اما آنچه که در آن شک و تردیدی نیست، این که پیشینه دیرینه‌ای در این شهرستان دارد و حداقل به قبل از دوران قاجاریه باز می‌گردد.

موسس موزه فرهنگ اردکان ادامه می‌دهد: در مجموع اسنادی که در موزه فرهنگ اردکان نگهداری می‌شود، اسناد بی‌شماری مرتبط با خرید کنجد، حلوا ارده و ارده در تاریخ اردکان ثبت است و نشان از رونق صنعت حلوا‌ ارده اردکان در طول دوران گذشته دارد.

پیری اردکانی از وجود چندین بازار قدیمی به عنوان عاملی بر تقویت بخشیدن صنعت حلوا ارده در اردکان یاد می‌کند و می‌گوید: صنعت‌کاران حلوا ارده در کارگاه‌های خود معروف به "عصاری" در بازارهای قدیم اردکان که هنوز تعدادی از آنها به قوت خود باقیست و در حال فعالیت هستند به تولید ارده و حلوا ارده می‌پرداختند.

مهارت متفاوت استادکاران اردکانی

این نویسنده و محقق اردکانی با این توضیح که در گذشته، کارگاه‌های عصاری موجود فقط در فصل زمستان فعال بوده‌اند، اظهار می‌کند: مهارتی که امروزه در ساخت حلوا ارده در نزد استادکاران اردکانی وجود دارد، سبکی متفاوت است و در هیچ کجای ایران چنین فنی با این سبک وجود ندارد و مطمئنا همین عامل یکی از دلایل خوشمزگی و مرغوبیت حلوا ارده اردکانی محسوب می‌شود.

وی با اشاره به این که خانواده‌هایی در ادکان هستند که به صورت موروثی و در چند نسل، این صنعت را در اختیار دارند، وجود برخی از عناوین خانوادگی در بین شهروندان اردکانی همچون "عصارزاده" و "حلوایی" را جای مانده از آن دوران می‌داند.

پیری اردکانی خاطرنشان می‌کند: براساس اسناد موجود، مردم اردکان خرید کنجد مصرفی خود را بیشتر از استان‌های شیراز و اصفهان انجام می‌دادند و فقط مقداری محدودی از آن در داخل اردکان کشت می‌شده است.

به گفته‌ی وی، پس از دهه‌ی  40 که ارتباطات و حمل و نقل در ایران رونق می‌گیرد، محصولات کنجدی به ویژه حلوا ارده به سایر شهرها صادر و در سطح کشور بیشتر شناخته می‌شود و همین سبب می‌شود تا کارگاه‌های متعددی در اردکان تاسیس شود و به تولید ارده، روغن ارده و حلوا ارده بپردازند.

اقدامات سودجویانه از برند و اعتبار اردکان

دبیر انجمن حامیان میراث کهن اردکان در ادامه نیز عنوان می‌کند: امروزه با توجه به افزایش تقاضا و وجود بازارهای داخلی و خارجی، علاوه بر تولید این محصولات در فصول سرد سال در دیگر ایام سال نیز شاهد تولید آنها در این شهرستان هستیم تا جایی که شرکت‌های صنعتی نیز به تولید انبوه این ماده خوراکی پرداخته و رقیب جدی برای کارگاه‌های سنتی شده‌اند.

پیری اردکانی با ابراز نگرانی از دست‌اندازی افراد سودجو  بر برند و نام حلوا ارده‌ی اردکان، اظهار می‌کند: متاسفانه این روزها برخی افراد سودجو که فقط به دنبال منافع شخصی خود هستند، با عنوان و برند اردکانی، سعی در تولید محصولات نامرغوب و درامدزایی از این طریق را دارند و این موضوع کیفیت و اعتبار حلوا ارده اردکان را که در طول سالیان دراز کسب شده است را به خطر می‌اندازد.

فعالیت ۱۶۰ کارگاه تولید محصولات کنجدی

"محمدرضا بهجتی اردکانی" رییس اداره صنعت، معدن و تجارت شهرستان اردکان نیز با اشاره به وضعیت کنونی صنعت این محصولات مغذی، به خبرنگار ایسنا – منطقه یزد می‌گوید: شهرستان اردکان با داشتن بیش از ۱۶۰ کارگاه تولید محصولات کنجدی، یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان این محصول در استان و کشور به شمار می‌رود.‌

وی با اشاره به این که آمار دقیقی از سهم تولید‌کنندگان حلوا ارده اردکان از مجموع فروش این محصول غذایی ارزشمند وجود ندارد، اذعان می‌کند: بیش از ۳۵۰ نفر به صورت مستقیم و حدود ۸۰۰ نفر به صورت غیرمستقیم در زمینه‌ی تولید و عرضه محصولات کنجدی در شهرستان اردکان فعالیت می‌کنند که از این طریق تقریباً درآمدی بالغ بر ۱۰ میلیارد ریال را در ماه‌های پر فروش سال، کسب می‌کنند.

خوشه محصولات کنجدی یزد، خوشه‌ی برتر کشور

بهجتی اردکانی با بیان این که در زمینه صادرات و برندسازی حلوا ارده سنتی اردکان در استان اقدامات مناسبی انجام شده است، خاطرنشان می‌کند: شرکت شهرک‌های صنعتی استان به همین منظور با همکاری جمعی از تولید‌کنندگان استان مبادرت به ایجاد خوشه محصولات کنجدی در سال ۱۳۹۱ کرده که از موفق‌ترین خوشه‌های کسب و کار کشور محسوب می‌شود به نحوی که در سال گذشته نیز به عنوان خوشه برتر کشور معرفی شد.

وی در ادامه از برگزاری تورهای داخلی و خارجی، برگزاری دوره‌های آموزشی، ساخت مجتمع کارگاهی در شهرک صنعتی اردکان، به عنوان بخشی از اقدامات صورت گرفته از سوی خوشه کنجدی یزد یاد کرد.

این مسئول از انواع مشتقات و فراورده‌های کنجدی که در شهرستان اردکان تولید می‌شود نیز به ارده، حلوا ارده، روغن کنجد، روغن ارده، تختِگ، حلوا سوهان و به تازگی نیز حلوا کاکائویی و حلوا شکلاتی اشاره و اضافه می‌کند: البته موارد اخیر با توجه به محدود بودن تاریخ مصرف، به صورت محدود تولید می‌شود.

 تولید روزانه ۱۱۰ تن ارده در اردکان

"احمدکمالی اردکانی" رییس اتحادیه حلوا و عصاری اردکان نیز با اشاره به این که میزان تولید ارده در  شهرستان اردکان روزانه ۱۱۰ تن است، در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا – منطقه یزد، خاطرنشان می‌کند: در اوج فصل تولید و فروش که از  اواخر شهریور تا اوایل دی ماه است، بیشترین تولید ارده و حلوا ارده در اردکان صورت می‌گیرد ولی این آمار از اوایل خرداد تا اوایل شهریورماه تقریباً به صفر نزدیک می‌شود و مابقی ایام سال نیز تولید بین ۳۰ تا ۷۰ تن در ماه متغییر است.

وی که از تولید‌کنندگان حلوا ارده در اردکان است، عنوان می‌کند: از مجموع ۱۱۰ تن ارده‌ی تولید شده در اوج ماه‌های تولید،  مقدار ۵۰ تن تبدیل به حلوا ارده، ۲۰ تن به فروش ارده و مابقی برای تبدیل به روغن ارده، اختصاص می‌یابد.

کمالی اردکانی میزان تولید روزانه حلواارده در اردکان را نیز ۹۰ تن در ماه‌های اوج تولید و فروش ذکر می‌کند.

ساخت مجتمع کارگاهی خوشه محصولات کنجدی

"سیدرضا طباطبایی" عامل توسعه خوشه محصولات کنجدی استان با اشاره به تجربه حضور در نمایشگاه‌های خارج از کشور و مقایسه محصولات کشورهای صاحب سبکی همچون ترکیه، اردن، لبنان، عربستان و غیره در این صنعت با محصولات اردکان، می‌گوید: طعم و ظاهر محصولات تولیدی اردکان به مراتب برتر از محصولات مشابه خارجی است.

وی دلایل این مرغوبیت را در گفت‌وگو با خبرنگار ابیسنا – منطقه یزد، استفاده از مواد اولیه با کیفیت، روش ساخت و فرآوری خاص محصول در اردکان و عدم استفاده از افزودنی‌های غیر طبیعی برمی‌شمارد.

عامل توسعه این خوشه یکی از مهمترین طرح‌‌های در دست اقدام در صنعت محصولات کنجدی در استان را طرح ساخت مجتمع کارگاهی خوشه محصولات کنجدی ذکر و خاطرنشان می‌کند: این مجتمع در حال حاضر در شهرک صنعتی اردکان شامل ۵۷ واحد تولیدی در حال ساخت است.

وی ادامه می‌ دهد: هر یک این واحدها در زمینی به مساحت ۶۲۵ مترمربع و زیربنای ۴۷۵ مترمربع در حال ساخت است و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال جاری به بهره‌برداری برسد.

طباطبایی اظهار می‌کند: با توجه به پیشرفت های حاصل شده در حوزه سخت‌افزاری و نرم‌افزاری در خوشه محصولات کنجدی، در حال حاضر امکان صادرات این محصولات به خارج از کشور فراهم شده و برخی از واحدهای پیشروی استان در حال تلاش جهت صادرات محصولات خود هستند.

 این مسئول در پایان نیز بیان می‌کند: با توجه به شاخص مطلوب استان یزد در زمینه تولید محصولات کنجدی، با توسعه و ارزیابی این خوشه محصولات کنجدی می‌توان در ایجاد و توسعه اشتغالزایی استان یزد برنامه‌ریزی کرد و بازارهای جهانی و هدف را گسترش داد.

منبع: ایسنا

بخش نظردهی بسته شده است..