مقابله با بحران کم آبی به کمک فناوری های نوین تصفیه و بازچرخانی آب

   این عبارت، جان مایه کلام مهندس سیدحسین میرجلیلی مدیرعامل شرکت آبسار کویر یزد است که بیش از ۲۰ سال در حوزه شیمی و بطور خاص در زمینه تصفیه آب فعالیت داشته است. مهندس میرجلیلی که امروزه یکی از موفق‌ترین شرکتهای پارک علم و فناوری یزد را راهبری می‌کند در مصاحبه‌ای مفصل با نمایندگان مرکز توسعه فناوری آب دیدگاه‌های خود را که حاصل سال‌ها تجربه در این بخش است را تشریح نموده است.  با فناوری می توان به جنگ بی‌آبی رفت؛  به گزارش مرکز توسعه فناوری آب، مهندس میرجلیلی با اشاره با دستاوردهای گوناگون فناوری در برخی از کشورها در حوزه‌هایی همچون شبکه توزیع، تصفیه، شیرآلات، حفاری، مدیریت منابع و… اظهار داشت در ایران نیز به مدد بکارگیری فناوری‌های نوین می‌توان به مقابله با مشکل حاد و فراگیر کم‌آبی رفت و اصولاَ راهی جز این متصور نیست. با این وجود هنوز به نظر می‌رسد مباحث مربوط به فناوری در حوزه آب باتوجه به ضرورت و اولویت آن مورد توجه و اهتمام نیست.  بهره‌وری و ارزش واقعی آب؛  بنظر مهندس میرجلیلی، عمده‌ترین معضل فرهنگی و اجتماعی موجود در حوزه آب که زمینه بروز مشکلات و مسائل بعدی را فراهم می‌آورد که هنوز بدنه اجتماع ایران (اعم از مردم و مدیران) ارزش واقعی آب را درک نکرده‌اند. هنوز وقتی از بحران آب صحبت می‌شود گویا سال‌ها و یا حتی قرنها با ما فاصله دارد. به همین دلیل شاهد عدم بهره‌وری فراگیر در سیستم‌های استحصال، توزیع و مصرف آب هستیم، آمار مربوط به هدر رفت آب در ایران وحشتناک است، حدود ۳۰ درصد از آب در شبکه‌های آب شهری به هدر می‌رود و بیشتر از نیمی از آب در کشاورزی ایران بدون آنکه به رشد گیاه و تولید محصول کمک کند از بین می رود. اگر تمرکز اصلی سیاست‌گذاری‌ها بر بهره‌وری با استفاده از فناوری‌های جدید قرار گیرد، قطعاَ کوتاه‌ترین و مؤثرترین مسیر انتخاب شده است.  پساب فرصت و تهدید تؤام  حجم بسیار بالای پساب‌های تولیدی در شهرها و صنایع، چنانچه به شیوه صحیح مدیریت شده و به مدد فناوری‌های جدید تصفیه و بازچرخانی شود، می تواند به عنوان یک منبع بزرگ آبی، به حل مشکلات حاد ما در این حوزه کمک کند و برعکس چنانچه این حجم انبوه از آب آلوده با بی‌توجهی رها شود می‌تواند بطور جدی باعث آلودگی منابع زیرزمینی و ایجاد انواع مشکلات بعدی گردد.  متأسفانه تاکنون به پساب به عنوان یک سرمایه بزرگ و راه‌حل جدید برای معضل آب (حداقل در بخش شهری) پرداخته نشده است و حتی نوع رویارویی ما با مسأله پساب، این منبع بزرگ را تبدیل به یک تهدید جدی نموده است. در حالیکه می‌توان به مدد فناوری‌های نوین بارها و بارها، از آب استفاده نمود، هم اکنون پساب سلامت حوزه‌های آب زیرزمینی و نتیجتاَ سلامت مردم و محصولات کشاورزی را تهدید می‌کند.  اگر به آمار پساب تولیدی در شهر یزد و بطور خاص و یا دیگر شهرستانهای استان توجه کنیم و از سوی دیگر بدانیم که به مدد تکنیک‌های پیشرفته تصفیه آب می‌توان این حجم بزرگ را در شبکه آب شهری و برای مصارف صنعتی یا کشاورزی استفاده نمود، متوجه خواهیم شد که منبع عظیمی از آب در کنار ما قرار داشته ولی به دلایل مختلف چنانچه شایسته است تاکنون مورد توجه قرار نگرفته است.  بخشی از بی‌توجهی به پساب به عنوان یک منبع بزرگ و در دسترس همان غفلت از ارزش واقعی آب در جامعه ایرانی برمی‌گردد و بخش دیگری از آن معلول سیاسی شدن مساله آب و طرح توأم با تبلیغات گسترده‌ی موضوع "انتقال آب" است. برخی از مسئولان از انتقال آب به عنوان تنها گزینه ممکن و تنها راه نجات صحبت می‌کنند و چنانچه اشاره شد طرح تبلیغاتی و سیاسی این موضوع مسائل بسیار جدی‌تری چون تصفیه، بازچرخانی و بهره‌وری را کمرنگ ساخته است.  بازچرخانی راهکاری در دسترس؛  پساب‌ها می توانند در صورت تصفیه اصولی، در شبکه آب شهری و صنعتی مجدداَ مورد استفاده قرار گیرند. این راهکار در میان‌مدت و بلندمدت بسیار اقتصادی و مقرون به صرفه است هم اکنون در بسیاری از کشورهایی که مشکلات آنها در حوزه آب بسیار کمتر از ایران است، آب تصفیه شده در شبکه آب شهری، بازچرخانی می‌شود. اما نگاه غیراصولی و ناقص به حوزه آب ما را از این فرصت بزرگ غافل و محروم نگاه داشته است.  آب شرب می‌تواند و بلکه باید از آب صنعتی، بهداشت و فضای سبز جدا شود و این امر با ملاحظه حجم اندک آب شرب کاملا معقول و مقرون به صرفه است.  خلاصه آنکه بنظر می‌رسد نزدیک‌ترین و اقتصادی‌ترین راهکارها برای حل معضل جدی آب در حوزه شهری استفاده از دستاوردهای جدید فناوری در حوزه تصفیه و طراحی شبکه، توزیع و کمک به بازچرخانی و استفاده مجدد از آب در شبکه‌های شهری و صنعتی است.