جمعیت پیر سربار جامعه در ۱۰ سال آینده

به عقیده کارشناسان یکی از مهم‌ترین عواملی که می‌تواند سالمندان را در شرایط خوبی قرار دهد، تأمین مالی و اقتصادی آنهاست و در مقابل نامناسب بودن وضعیت اقتصادی این قشر می‌تواند درصد احتمال ابتلای آنان را به بیماری‌ها و مرگ افزایش دهد. 

این در شرایطی است که یکی از اعضای مرکز تحقیقات سلامت سالمندان پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران اعلام کرده ۶۴ درصد سالمندان کشور تا به حال از کمک و حمایت افراد یا سازمان‌های کشور استفاده نکرده‌اند و ۳۸ درصد آنها نیز از وضعیت مالی و اقتصادی خود ناراضی هستند. 

دکتر مهتاب علیزاده با اشاره به اینکه وزارت بهداشت در سال ۹۲ گزارشی را در خصوص شاخص سواد در کشور منتشر کرده است، گفت: «بر اساس این گزارش ۷۸ درصد افراد ۶۰ سال به بالا در کشور بیسواد هستند و فقط سواد قرآنی دارند.»

   

۳۰ سال بعد ۲۱درصد سالمند

سن سالمندی بستگی به زمینه ژنتیکی و سبک زندگی افراد دارد اما طبق نظر سازمان بهداشت جهانی ۶۰ سالگی سن سالمندی است. 

چندی قبل و براساس مصوبه شورای پژوهشی مؤسسه مطالعات جمعیت آسیا و اقیانوسیه اعلام شده بود تا پایان سال ۹۱، جمعیت ایران ۷۶ میلیون و ۴۸۷ هزار نفر بوده که اگر به سمت تک‌فرزندی برویم، با کاهش فرزندان مواجه می‌شویم. این در حالی است که کشور هم اکنون وارد مرحله نخست سالمندی یعنی جمعیت بین ۷ تا ۱۴ درصد سالمند شده است و پیش‌بینی می‌شود اگر تا پنج سال آینده ۱۰ میلیون سالمند داشته باشیم تا ۳۰ سال آینده وارد مرحله فوق‌سالمندی یعنی جمعیت بیش از ۲۱ درصد سالمند می‌شویم. 

شاخص سالمندی یعنی نسبت افراد بالای ۶۰ سال به جمعیت زیر ۱۵ سال در کشورهای اروپایی ۱۸۶ به ۱۰۰ است در حالی که کشورهای در حال توسعه دارای رقم ۴۱ به ۱۰۰ هستند که این نشان می‌دهد کشورهای در حال توسعه در سال‌های آینده با پدیده سالمندی مواجه خواهند شد که ایران هم جزو آنهاست. 

در همین رابطه رئیس مؤسسه مطالعات جمعیت آسیا و اقیانوسیه با بیان اینکه ایران در سال‌های آینده با پدیده زنانه شدن سالمندی روبه‌رو می‌شود، گفت: «این پدیده در واقع افزایش سهم زنان سالمند نسبت به مردان سالمند در جمعیت کشور است که طبق مطالعات در سال ۱۴۳۰ برای زنان ۳۴/۵ درصد و برای مردان ۳۱ درصد خواهد بود. به عبارتی، در سال ۱۴۳۰ به ازای هر ۱۰۰ زن سالمند کشور ۸۸ مرد سالمند خواهیم داشت.»

به گفته محمدجواد محمودی، اصلی‌ترین دلیل زنانه شدن سالمندی، توسعه‌یافتگی است چراکه در کشورهای توسعه‌یافته امید زنان به زندگی بیش از مردان است و با این نسبت امید مردان از بدو تولد به زنان کمتر است اما این نسبت با گذشت سن به سمت زنان تغییر می‌کند. 

    

سالمند، اقتصاد نامناسب، بیماری، مرگ

ایران در شرایطی به سمت سالمندی پیش می‌رود که کارشناسان متفق‌القول معتقدند اگر به وضعیت اقتصادی و معیشت آنها رسیدگی نشود، مستقیماً بر وضعیت سلامت این قشر تأثیر می‌گذارد؛ مشکلی که می‌تواند درصد احتمال ابتلای سالمندان را به بیماری‌ها و مرگ افزایش دهد. 

در همین راستا عضو مرکز تحقیقات سلامت سالمندان پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه نامناسب بودن وضعیت اقتصادی سالمندان می‌تواند بر خانواده‌ها و مراقبین آنها نیز تأثیر منفی داشته باشد و آنها را دچار مشکلات جدی کند، گفت: «به همین خاطر وضعیت بحرانی اقتصادی در خانواده‌های دارای فرد سالمند نشان‌دهنده ضرورت ایجاد صندوق کمک‌های حمایت اجتماعی در کشور برای سالمندان و خانواده‌های آنها است.»

وی بیان کرد: «این صندوق‌ها در اغلب کشورهای دنیا در راستای تعهدهای ملی و تحقق برنامه‌های سالمندی ایجاد شده‌اند اما جای خالی این خدمت از سوی سازمان‌های مسئول به ویژه وزارت رفاه و تأمین اجتماعی در کشور بسیار محسوس است.» علیزاده با اشاره به اینکه به صورت تقریبی نیمی از سالمندان کشور از منبع درآمد بازنشستگی و مزایای آن برخوردار نیستند و امرار معاش این افراد بیکار و بدون حقوق بازنشستگی اغلب به عهده فرزندان آنها است، اظهار کرد: «این امر نشان‌‌دهنده فشار سنگین و مسئولیت مالی است که خانواده‌های جوان دارای فرد سالمند به عهده دارند.»