هزار اما و اگر در نحوه دفع پسماندهای بیمارستانی در استان یزد

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی یزدی نیوز  سیدامیرمهدی صالحی، رئیس اداره‌ی امور بیمارستان‌های معاونت درمان علوم پزشکی یزد با بیان اینکه بیمارستان‌ها ملزم به داشتن دستگاه بی‌خطرساز پسماند پزشکی هستند، گفته است: هم‌اکنون همه‌ی بیمارستان‎‎های استان به این دستگاه‎‎ها مجهز هستند و تا حدود پنج سال پیش برای دفع زباله‎‎های بیمارستانی از دستگاه‎‎های زباله‌سوز استفاده می‎‎شد که یکی دو بیمارستان یزد و شهرستان اردکان به آنها مجهز بودند اما پس از منع محیط‌زیست در استفاده از این دستگاه‌ها، دیگر از آنها استفاده نمی‌شود.
کارشناس مسئول آزمایشگاه و پسماند اداره کل حفاظت محیط زیست استان یزد نیز  در گفت و گو با هفته نامه پرگار در خصوص وظایف سازمان حفاظت محیط زیست در بحث پسماندهای بیمارستانی می گوید: در راستای اجرای ماده ۱۱ قانون مدیریت پسماندها و نیز به جهت حفظ سلامت عمومی و سلامت محیط زیست در مقابل اثرات نامطلوب پسماندهای پزشکی، سازمان محیط زیست و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ، ضوابط و روش های مدیریت اجرایی پسماندهای پزشکی و وابسته را در سال ۱۳۸۶ تدوین و به تصویب شورای عالی حفاظت محیط زیست رسانده به طوری که وزارت مذکور مسئولیت نظارت بر اجرای ضوابط و روش های مصوب را بر عهده دارد.
زهره حکیم زاده می گویند: از آنجائیکه سازمان حفاظت محیط زیست مسئولیت حسن اجرای قانون مدیریت پسماندها را عهده دار است به عنوان یک سازمان نظارتی عملکرد کلیه واحدهای درمانی را بررسی و پیگیری می نماید.
حکیم زاده می افزاید: واحدهای متمرکز بی خطر ساز پسماندهای پزشکی باید جهت تصفیه یا دفع پسماندهای مربوطه مجوزهای لازم را از سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی کسب به طوری که استقرار هرگونه سیستم تصفیه یا امحای مرکزی منوط به انجام مطالعات ارزیابی اثرات زیست محیطی باشد.
وی در خصوص نحوه دفع استاندارد و بی خطر سازی پسماند بیمارستانی می گوید: انتخاب روش بی خطرسازی و امحای پسماندهای پزشکی ویژه، بستگی به عوامل مختلفی از جمله نوع پسماند، کارایی روش ضدعفونی، ملاحظات زیست محیطی و بهداشتی، شرایط اقلیمی، شرایط جمعیتی، میزان پسماند و نظایر آن دارد که هر تولید کننده پسماند پزشکی ویژه می بایست یکی یا تلفیقی از روشهای بی خطرسازی، تصفیه و امحا را انتخاب و پس از تایید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با رعایت معیارهای مصوب به اجرا گذارد روشهای معمول تصفیه و دفع پسماندهای پزشکی شامل روش سترون سازی با اتوکلاو یا هیدروکلاو، روش مایکروویو، دفن بهداشتی و محفظه سازی است.
به گفته وی در مورد مکان فعلی دفع این پسماندها، بی خطرسازی پسماندهای عفونی و برنده توسط مراکز عمده تولیدکننده پسماند پزشکی (مانند بیمارستان ها) درشهرهای بزرگ و متوسط باید در محل تولید انجام شود تا مخاطرات ناشی از حمل و نقل به حداقل برسد. در شهر های کوچک و روستاها و مراکز کوچک، پسماندها می توانند در سایت مرکزی بی خطرشوند که مکان استقرار سیستم های متمرکز مورد استفاده از نظر فنی و خروجی آلاینده ها بایستی به تایید سازمان حفاظت محیط زیست برسد.
به گفته حکیم زاده سایر مراکز تولید پسماند پزشکی ویژه (نظیر درمانگاهها، مراکز بهداشت، آزمایشگاه های تشخیص طبی، مطب ها و…) می توانند در صورت وجود سایت منطقه ای یا مرکزی، زباله تولیدی را بی خطر و یا از امکانات بی خطرساز بیمارستان های مجاور استفاده نمایند..
این کارشناس مسئول اداره کل حفاظت محیط زیست استان در ادامه می گوید:  بدیهی است با نظر به تبصره ماده ۷ قانون مدیریت پسماند، مدیریت اجرایی پسماندهای ویژه می توانند تمام یا بخشی از عملیات مربوط به جمع آوری ، جداسازی و دفع پسماندها را به اشخاص حقیقی و حقوقی واگذار نمایند.
وی اظهار می دارد: کل بیمارستانهای شهر یزد که جمعا ۱۱ بیمارستان هستند مجهز به دستگاه بی خطر ساز جهت امحاء پسماندهای عفونی و تیز و برنده بوده که جهت صحه گذاری بر سیستم های بی خطر ساز موجود ، علاوه بر پایش و نظارتهای انجام شده توسط دانشگاه علوم پزشکی و اداره حفاظت محیط زیست ، خروجی پسماند توسط آزمایشگاه های معتمد سازمان اندازه گیری و پس از بررسی درستی عملکرد و یا نواقص احتمالی سیستم های موجود به واحدهای بیمارستانی مربوطه جهت مرتفع نمودن عیوب دستگاهی اطلاع رسانی می شود.
حکیم زاده می گوید: بر اساس آمار سازمان مدیریت پسماند شهرداری یزد روزانه بین ۵ الی ۶ تن پسماند عفونی شهر یزد به محل مخصوص دفن پسماندهای عفونی واقع در شمال شرقی یزد منتقل می شود.
پیش از این صالحی، رئیس اداره‌ی امور بیمارستان‌های معاونت درمان علوم پزشکی یزد گفته بود: البته توافقی بین نظام‌پزشکی، شهرداری و شرکت بازیافت انجام شده است که براساس آن شرکت بازیافت در ازای پرداخت هزینه‎‎ای ماهیانه از سوی مطب‌های پزشکان براساس نوع مطب و حجم زباله عفونی، نسبت به جمع‌آوری این زباله‌ها و بی‌خطرسازی آنها اقدام می‎‎کند.
به گفته حکیم زاده کلیه بیمارستانهای یزد مطابق با سیاستهای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از روش بی خطر سازی جهت امحاء پسماندهای عفونی و تیز و برنده استفاده نموده به طوری که پسماندهای بی خطر شده بر اساس قرارداد منعقده با شهرداری توسط سازمان مدیریت پسماند شهرداری حمل و دفن می گردد. پسماندهای عادی بیمارستانها نیز توسط خودروهای سازمان مدیریت پسماند به محل گود زباله شهری انتقال می یابد.
وی می افزاید: پسماندهای شیمیایی و دارویی در بیمارستانها ذخیره سازی شده که نحوه صحیح امحاء آنها در دستور کار دانشگاه علوم پزشکی استان قرار دارد.
این کارشناس اداره کل محیط زیست بیمارستانها، در خصوص دفع بهداشتی پسماند نسبت به حمل، نگهداری ، تصفیه، امحاء و دفع انواع پسماندهای تولیدی وایجاد رویه های مناسب جهت کاهش پسماندها و کالیبراسیون به موقع دستگاههای بی خطر ساز پسماندهای عفونی توصیه می کند.
وی توجه بیشتر انجام آزمایشات دوره ای صحت عملکرد  دستگاه بی خطر ساز پسماندو رفع نواقص  سیستم های بی خطر ساز به منظور کاهش خطرات ناشی از پسماندهای بیماری زا  را مورد تاکید قرار داد و اطلاع رسانی و آموزش در زمینه های مختلف مدیریت پسماند به پرسنل و کارکنان واحد را دارای اولویت دانسته و می گوید: به اعتقاد من واحدهایی که تفکیک زباله ها را انجام نمی دهند که اغلب هم شامل درمانگاه ، آزمایشگاه ها و مطب ها هستند به دلیل ناآگاهی از اهمیت موضوع و یا ضعف نظارت ها به این مهم توجه ندارند هرچند برای دفع زباله ها این واحدها باید با سازمان مدیریت پسماند قراردادی منعقد کرده و هزینه پرداخت کنند ولی هزینه ذکر شده بسیار ناچیز است ضمن اینکه بی توجهی به دفع بهداشتی این پسماندهای ویژه بیمارستانی می تواند در دراز مدت سلامت جامعه را تهدید کند.
وی در پاسخ به سوال آمار بیمارستان های مختلف و نحوه برخورد محیط زیست با آنان به خبرنگار هفته نامه پرگار گفته است:
خوشبختانه مراکز بیمارستانی در زمینه اجرای ضوابط پسماند های پزشکی، تفکیک، نگهداری، حمل و دفع در راستای حفظ سلامت عمومی و محیط زیست اقدامات موثر و تعامل لازم در این زمینه داشته و دارند.
وی می افزاید: اکثر مشکلات موجود در زمینه مدیریت پسماند مربوط به سایر مراکز درمانی به غیر از بیمارستان ها بوده که متاسفانه تعدادی از آنها قوانین و ضوابط موجود را رعایت نکرده و آلایندگی های مختلف زیست محیطی و بهداشتی را فراهم می نمایند لذا با توجه به اینکه مدیریت نادرست پسماندهای پزشکی می تواند خطر فوری برای محیط و انسان ایجاد نماید اخطارهایی در این زمینه از سوی اداره کل حفاظت محیط زیست صادر شد بدیهی است در صورتی که پس از مهلت در نظر گرفته شده از سوی اداره کل، واحدهای مربوطه  عملکرد واحد متخلف اصلاح نشود مطابق ماده ۱۶-۱۸  قانون مدیریت پسماندهابه مراجع قضایی معرفی و مطابق قانون با آنها رفتار خواهد شد.